CNG Dönüşümü, Ulaşımda Enerji Verimliliği ve Emisyon Azaltımı
CNG; “Compressed Naturel Gas” yani “Sıkıştırılmış Doğal Gaz” diye adlandırılan doğal gazın yüksek basınçlarda 200 / 250 barda özel kompresörlerle sıkıştırılmış halidir.
‘’CNG’’ Doğalgaz’ın kullanım alanları:
- CNG OTOGAZ, bir motor yakıtı olarak araçlarda kullanılır,
- CNG ENERJİ özel taşıma kaplarına doldurularak doğal gaz kullanacak tüketicilere taşınır ve basıncı düşürülerek tüketilir.
CNG özellikle otomotiv endüstrisinde otogaz ve motor yakıtı olarak kullanılabilmektedir. Otomotiv sanayisinde her türlü araçlarda kullanılan CNG Tır, Kamyon, Kamyonet, Otobüs, Minibüs, Araba gibi her türlü ulaşım aracında kullanılabilir. Dünya’da sıkıştırılmış doğal gazın en yoğun kullanıldığı alan taşımacılık alanıdır. Akaryakıt fiyatlarının yüksek olması, oktan değerinin 120-125 oktan olması, temiz ve tam yanmanın sağlanması, yağ ile karışmaması sonucu motorun ömrünü uzatması, zamanla yakıt tüketimi artışına neden olmaması, patlama tehlikesinin (%5 -%15 Hava-Gaz karışım oranı) diğer yakıtlara oranla düşük olması CNG’ nin teşvik edilen bir yakıt olmasını sağlamıştır.
- Birçok batı ülkesinde doğal gazın araçlarda kullanımıyla ilgili çalışmalar ve araştırmalar büyük bir hızla devam etmektedir.Dünyada mevcut 600 milyon otomobil ve kamyonun 200 milyonu ABd’dedir. Hava kirliliğinin ortalama %50’sinin bu araçların egzozlarından ortaya çıktığı ABD’de, CNG’li araçların üretildiği ve mevcut araçların bir kısmının da CNG’ye dönüştürüldüğü bilinmektedir. Ülkemizde de; İstanbul, Ankara, Adana, Sakarya, Bursa, Afyon, Bolu,Konya,Diyarbakır,Kocaeli,Gaziantep ve Eskişehir’de belediye otobüslerinin egzoz gazlarının neden olduğu hava kirliliğini azaltmak için birtakım projeler geliştirilmekte olup doğal gaza dönüşümleri tamamlanan otobüslerin kullanımına başlanmıştır. Yeni Zelanda’daki NGV Global firmasının 2017 yılı verilerine göre; dünyada doğal gazla çalışan araçların sayısı 20 milyon civarında, dolum istasyonu sayısı 20.000 civarında , Türkiye’de doğal gazla çalışan araçların sayısı 4000 civarında , dolum istasyonu sayısı ise sadece 16 civarındadır.
- ABD, Kaliforniya Eyaletinde öğrenci servis otobüsleri zorunlu olarak CNG kullanmaktadır. Hollanda’da kanal teknelerinde CNG kullanımı tamamlanmıştır. Birçok ülkede şehir merkezlerine ancak CNG kullanan araçlar girebilmektedir. Bu örnekler CNG’nin güvenlik ve emisyon üstün¬lüklerini vurgulamaktadır.
- Motor bakımı açısından aracın periyodik bakım zamanı uzamakta, titreşimin azlığı yıpranmayı azaltmakta, CNG kirleticiler içermediği için yağ ömrü uzamakta ve performansı artmaktadır. Bu olumlu değerlerin parasal karşılığı CNG fiyatındaki çok önemli avantaja ilave edildiğinde diğer yakıtlara göre tasarruf oranı yükselmektedir.
CNG’nin Avantajları
Diğer yakıtlara göre daha eknonomik ve temizdir. Doğalgaz çevreyi etkileyici toksik ve korozif ürünler üretmediğinden diğer fosil yakıtlara göre en temiz yakıttır. Motora direkt gaz olarak girdiğinden soğuk havalarda dahi kolayca yanar. Doğal gazın tutuşma sıcaklığı 650 ºC; benzininki ise 350 ºC’ dir. Benzinde olduğu gibi katkı maddeleri içermediğinden, yanma sonrası motorda daha az atık madde bırakır. Bu özelliğinden dolayı motor ömrünü uzatır diyebiliriz. Oktan sayısının yüksek olmasından dolayı motor yanma verimi daha yüksektir ve bu açıdan motora faydalı bir yakıttır. Doğalgaz boru hatları ile taşındığından, karayolu ile taşınan akaryakıt ve diğer yakıt türlerine göre otoyollarda tehlike unsuru, ekstra masraf ve kirlilik oluşturmamaktadır. Daha güvenli ve risk seviyesi diğer yakıtlara göre minimumdur.
‘’CNG’’ Oto Doğalgaz ne Kadar TASARRUF sağlar?
Ortalama 100 km ‘ de 7 litre benzin tüketen bir araç ;
- Yaklaşık 6,5 m³ CNG
- Ya da yaklaşık 9 lt LPG tüketmektedir.
- Benzine oranla % 50-60 arasında, LPG ‘ ye oranla ise % 30-35 arasında daha tasarrufludur.
CNG ne kadar tasarruf sağlar ?
Ortalama 100 km ‘ de 7 litre benzin tüketen bir araç ;
- Yaklaşık 6,5 m³ CNG
- Ya da yaklaşık 9 lt LPG tüketmektedir.
- Yakıt tüketimi bazında ; Benzine oranla % 50-60 arasında, LPG ‘ ye oranla ise % 30-35 arasında daha tasarrufludur. Fiyat bazında ise güncel fiyatlara göre tasarruf miktarı hesaplanabilmektedir.
Dizel Motorlarda Doğal Gazın Tek Yakıt Olarak Dönüşümü
Tek yakıtlı sistemlerde motorun çalışma prensibi, dizel çevrimden Otto çevrimine dönüştürülür. Dizel motorlar CNG’ye dönüştürülürken, yanmanın düzenli ve kontrollü olması için benzinli motor prensibine (Otto çevrimine) geçilmesi zorunludur. Böylece, buji ile ateşlemeli motora geçilmiş olur. Bunun için enjektörler bujilerle değiştirilir, motorun silindir kafasında değişiklikler yapılır. CNG’ye dönüştürülmüş motorların yakıt sarfiyatlarının azalmasına karşılık dönüşüm maliyetleri yeni araç alımından daha ekonomiktir.
Türkiye’de ilk olarak 2010 yılında İETT’ye ait 115 IKARUS ve MAN Otobüslerinin dizelden CNG’ye tek yakıtlı olarak dönüşümü başarıyla tamamlanmış ve bu Proje, tüm Türkiye’de ilgi görmüştür.
