Depolamalı GES/RES Projeleri , çevreye dost ve sürdürülebilir enerji kaynakları olarak giderek daha popüler hale gelmektedir. Bununla birlikte, bu yenilenebilir enerji kaynakları b enerji depolama kapasiteleri sınırlıdır. Bu da, güneş enerjisi ve rüzgar enerjisi üretiminin dalgalanması nedeniyle enerji arzı ile talebi arasında tutarlılığı sağlamakta zorluk uluşturmaktadır. Bu sorunun üstesinden gelmek için Depolamalı Güneş Enerjisi Santralleri (GES) ve Rüzgar Enerji Santralleri (RES) kullanımı yaygınlaşmaktadır.
Depolamalı GES/RES projeleri, yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen enerjinin depolanmasına ve istenildiğinde tekrar kullanılmasına olanak tanımaktadır. Bu projeler, enerji depolama kapasitesi ile birlikte güneş enerjisi veya rüzgar enerjisi santrallerini de ihtiva etmektedir. Depolama, özellikle enerji talebinin yoğun olduğu saatlerde enerji arzını dengelerken, yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen enerjinin kesintisiz bir şekilde sağlanmasına olanak tanımaktadır. Bu da, daha yüksek bir enerji verimliliği ve sürdürülebilir enerji kaynaklarına daha fazla güvenilirlik sağlamaktadır.
Depolamalı GES/RES projeleri, birçok farklı teknolojiyi içerebilir. Bunlar arasında ; kimyasal, mekanik (batarya depolama, hidroelektrik pompaj depolama, yer çekimi ), termal depolama ve hidrojen depolama gibi teknolojiler yer almaktadır. Depolama teknolojisi, projenin fiziksel özelliklerine, coğrafi konumuna ve enerji depolama gereksinimlerine göre seçimi yapılmaktadır.
Batarya depolama, en yaygın olarak kullanılan depolama teknolojilerinden biridir. Batarya teknolojisi, enerjiyi depolamak için lityum iyon bataryalar, sodyum kükürt bataryaları, çinko hava bataryaları ve kurşun asit bataryalar gibi çeşitli batarya türlerini kullanır. Bu bataryalar, güneş enerjisi veya rüzgar enerjisi santrallerinden elde edilen enerjiyi depolamakta ve enerji ihtiyacı olduğunda yeniden kullanılabilmektedir.
Günümüzde enerji depolama teknolojileri gelişmeye devam ediyor ve güneş enerjisi santrallerinin enerji depolama sistemleri ile entegrasyonu giderek daha fazla tercih edilecektir.
EPDK, ilk olarak 2020 yılında yaptığı düzenlemeyle, mevcut rüzgar enerjisi ve hidroelektrik santrallerinde depolama tesisleri kurulmasını teşvik etmek için mevcut lisans sahiplerine izin vermiştir. Bu düzenleme ile birlikte, mevcut rüzgar enerjisi ve hidroelektrik santralleri için depolama tesisleri kurulması teşvik edilerek, daha sürdürülebilir bir enerji üretimi sağlanması hedeflenmiştir.
Ayrıca, EPDK’nın 2021 yılında yaptığı yasal düzenlemelerle, yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen elektriğin, depolama tesislerinde depolanabilmesine olanak tanınmıştır. Bu düzenleme ile birlikte, Türkiye’de depolamalı GES/RES projelerinin geliştirilmesi için önemli bir adım atılmıştır.
“1 Mayıs 2023 tarihli ve 32177 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı’na göre, 1 Temmuz 2021 tarihinden ve 31 Aralık 2030 tarihine kadar işletmeye giren/girecek YEK Belgeli yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisleri için uygulanacak fiyatlar ve süreler ile fiyatların güncellenmesine ilişkin ekli Kararın yürürlüğe konulmasına 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanunun 6’ncı ve 6/B maddeleri gereğince karar verilmiştir.”
Rüzgar veya Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi ile bütünleşik elektrik depolama tesisleri için YEKDEM taban fiyatı 5,85 $-cent/kWh, YEKDEM tavan fiyatı 7,15 $-cent/kWh ve YEKDEM fiyat uygulama süresi de 10 yıl olmuştur. Ayrıca bu tesisler için Yerli katkı fiyatı uygulama süresi de 10 yıl olarak belirlenmiştir.
Alınan karara göre, 1 Temmuz 2021 tarihinden 31 Aralık 2030 tarihine kadar işletmeye giren/girecek YEK Belgeli yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisleri için, mevzuatın Ek-1’de yer alan fiyatlar karşılarında belirtilen süreler boyunca uygulanacak. Ayrıca belirlenen fiyatlar , mevzuatın Ek-2’de belirtilen yönteme göre güncellenecektir.
Bununla birlikte, 1 Temmuz 2021 tarihi ile bu Kararın yayımı tarihi arasında işletmeye giren ve YEK Destekleme Mekanizmasından yararlanan YEK Belgeli Üretim tesisleri için bu Karar kapsamında geriye dönük herhangi bir fiyat farkı ödenmeyeceği belirtilmiştir.
Ayrıca ilgili Kararda, 1 Temmuz 2021 tarihinden 31 Aralık 2030 tarihine kadar işletmeye giren/girecek Depolamalı GES/RES Proje tesisleri için mevzuatın Ek-1’de yer alan yerli katkı fiyatlarının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecektir.
Tüm bu adımlar, Türkiye’de Depolamalı GES/RES projelerinin geliştirilmesi ve teşvik edilmesi için önemli bir fırsat sunmaktadır. EPDK’nın bu yöndeki düzenlemeleri, yenilenebilir enerji kaynaklarının daha yaygın ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılmasına katkı sağlamaktadır.
